ผู้เขียน
รองศาสตราจารย์ ดร.โสรีช์ โพธิแก้ว
นายกสมาคมจิตวิทยาการปรึกษา
วันที่เผยแพร่
30 เมษายน 2563
อย่างน้อย โควิด-19 ก็ได้สื่อสารบางอย่างให้แก่พวกเราทุกคน
"อยู่ในที่แคบ ด้วยใจที่กว้าง ไม่อยู่ในที่กว้าง ด้วยใจที่แคบ"
นั่นน่าจะเป็น "สาร" ที่โควิด 19 ได้ส่งคลื่นที่สะเทือนฟ้าสะเทือนดินมาถึงพวกเราทุกคน
ที่ผ่านมา เราถูกเร้า ถูกกระตุ้น ถูกท้าทายให้โลดแล่นอย่างสุดสุดไปในความกว้างของโลก ของสังคม ของสถานที่แห่งความบันเทิงใจต่างๆ ให้สุดแรงที่เราจะไขว่คว้าไปได้ เราต้อง "บิน" ไปทำ "ธุระ" ที่อยู่ไกลถึงสุดขอบฟ้า เราต้องหาหนทางไปนั่งเงียบๆ ที่ริมชายหาดที่ลึกเร้นห่างไกลที่สุดที่ยากจะไปถึง เราปีนเขาสูงสุดเพื่อจะได้ชื่นชมแสงดาวที่ว่ากันว่างดงามอย่างที่สุด ด้วยการลงทุนทั้งเวลา เงิน ชีวิต ความสัมพันธ์กับคนใกล้ตัว ตลอดจนการเสื่อมสลายของธรรมชาติแวดล้อม อันได้แก่ ต้นไม้ แม่น้ำ ภูเขา และวัฒนธรรมที่ดีงามของผู้คนในท้องถิ่น เราใช้ทรัพยากรอย่างเต็มที่ที่สุดเพื่อตอบสนองการกิน การใช้ เพื่อความบันเทิงใจต่างๆ อย่างเพื่อจะให้ได้ถึงที่สุดที่ความปรารถนาของเราจะได้รับการตอบสนองเท่าที่มันจะพาเราไปได้
ในกิจกรรมต่างๆ หลากหลายที่ดูน่าตื่นตาตื่นใจนั้น หากพิจารณาอย่างชัดเจนตรงไปตรงมา เราจะพบว่ามีความปรารถนาของเราเองซ่อนเร้นบงการอยู่ในนั้น และความปรารถนาเหล่านั้นก็เรียกร้องการตอบสนองจากเรา คอยกระตุ้นท้าทายเชิญชวนให้เราโลดแล่น เตลิดไปให้ไกลที่สุด มากที่สุด เต็มที่ที่สุด สนุกสนานอย่างเต็มที่ที่สุด
ศักยภาพของเรา เวลาของเรา การคิดของเรา เงินทองของเรากำลังของเรา ถูกนำไปทุ่มเทให้แก่การไปถึง "ที่สุด" "ที่จะเอื้อมไปให้ถึง" "ที่จะก้าวไปให้ถึง"
เมื่อโควิด-19 มาถึง มันเป็นสัญญาณของความตายที่น่าสะพรึงกลัว และด้วยคำแนะนำของแพทย์ผู้ล่วงรู้ธรรมชาติของมัน ก็ได้ให้คำแนะนำแก่พวกเราว่าให้ "เข้าถ้ำ" เช่นเดียวกับผู้คนในยุคอดีตเพื่อรักษาตนเองให้รอดพ้นจากมหันตภัยนั้น
"ถ้ำยุคใหม่" มีชื่อว่า "social distance" นั่นคือการเว้นช่วงว่างให้ห่างจากผู้คนและสภาพการณ์ที่จะเปิดโอกาสให้กองทัพแห่งมัจจุราชมายื้อแย่งเอาชีวิตไป
การเข้าถ้ำ เป็นการลดโอกาสของ "ความต้องการสู่ที่สุด" ที่เคยเป็น ผู้คนหายไปจากท้องถนน จากตลาด จากที่ชุมชน เข้าสู่ถ้ำที่ปลอดภัย ที่ที่เคยถูกผู้คนรุกรานกลับฟื้นตัวมีชีวิตชีวาขึ้นมาใหม่อย่างน่ายินดี
และมันเป็นโอกาสที่ดีอย่างยิ่งที่จะใช้ประโยชน์จากการเข้าถ้ำให้แก่ตัวเราเองบ้าง
เมื่ออยู่ในถ้ำใหม่ๆ ใจเรายังอาจจะเตลิดไปสู่ที่อื่นๆ ที่ต่างๆ ที่ให้ความสนุกสนานเพลิดเพลินใจ แต่เมื่อเวลาผ่านไป ใจเราอาจจะสงบลงและมีกำลังมากพอที่จะสังเกตเห็นใจที่เตลิดของตนที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ผ่านไป
แล้วเราอาจจะค่อยๆ พบว่าความสุขที่อ่อนโยนเป็นพิเศษได้เกิดขึ้นในหัวใจที่ค่อยๆ เงียบลงในการอยู่ในถ้ำ ความสุขชนิดนี้อาจจะไม่ค่อยมีสีสัน ไม่ฟู่ฟ่าฟรุ้งฟริ้ง ไม่ตื่นตาตื่นใจ ไม่มีรสชาติอร่อยซู่ซ่า แต่มันเป็นความสุขสงบที่เกิดขึ้นในชั้นที่ล้ำลึก แผ่วเบา เพราะความยินดีและเต็มใจที่จะได้อยู่อย่างเรียบง่ายกับเนื้อที่ว่างที่ปลอดโปร่งรอบๆ
เราอาจจะเรื่มต้นทำความคุ้นเคยกับสภาพความเป็นอยู่ในถ้ำ เริ่มจัดสภาพความเป็นอยู่ในถ้ำให้สะอาดสะอ้าน ใส่ใจกับข้าวของเครื่องใช้ที่บริการเอื้อเฟื้อแก่เราเสมอมา ใส่ใจกับผู้คนที่อยู่ในถ้ำใกล้ๆ อยู่กับเขา ฟังเขาด้วยใจที่เงียบๆ ปราศจากความปรารถนา ค่อยๆ รื้อฟื้นทรัพย์สมบัติเก่ามาพิจารณาและระลึกถึงที่มาของมัน บางชิ้นอาจทำให้ได้ระลึกถึงบุคคลที่สำคัญในชีวิตเช่น พ่อ แม่ หรือคู่ชีวิต ยินดีกับโอกาสที่จะได้เตรียมอาหารให้ผู้ที่อยู่ใกล้ๆ หรือการจะได้รับประทานห่างๆกันอย่างดื่มด่ำ ขอบคุณการได้ทานอาหารด้วยกันในความเงียบ สูดหายใจลึกๆ ช้าๆ ยินดีกับลมหายใจที่มีค่ายิ่งกับการดำรงอยู่ และดื่มด่ำยินดีกับความเรียบง่ายในความเป็นอยู่ สัมผัสกับความผ่อนคลายสงบที่เกิดขึ้นเงียบๆ ง่ายๆ และระลึกกับการใช้ชีวิตที่เคยอยู่กับความเตลิดโลดแล่นมีสีสันมีความฟู่ฟ่าที่อยู่ห่างออกไปไกลๆ
แล้วความกว้างของหัวใจก็จะปรากฏขึ้นในที่แคบๆ เมื่อหัวใจของเราสงัดจากความปรารถนาอย่างสิ้นเชิง
และเราก็จะได้พบกับความหมายที่แท้จริงของการมีชีวิต